دانشنامه

جداکننده AGM بهترین نوع جداکننده شناخته شده و تأثیر بسزایی در برگشت‌پذیری مجدد اکسیژن آزاد شده در واکنش‌ها به محیط شیمیایی باتری‌ها دارد. باتری‌های Absorbed Glass Mate مانند باتری‌های تر هستند با این تفاوت که در این باتری‌ها، الکترولیت درون یک محفظه شیشه‌ای نگهداری می‌شود. این محفظه شیشه‌ای از فیبرهای شیشه‌ای بسیار نازک تشکیل شده تا کارایی و عمر مفید الکترولیت به حداکثر مقدار ممکن برسد. به دلیل اینکه فیبرهای شیشه‌ای تشکیل‌دهنده محفظه در کارخانه به طور کامل در اسید قرار می‌گیرند، هنگام در تماس‌بودن با الکترولیت دیگر هیچ تمایلی برای جذب آن ندارند.

واحد ظرفیت یک باتری (آمپر ساعت) عبارتست از حاصلضرب جریان کشیده‌شده از باتری در مدت زمانی که باتری قادر به تأمین جریان می‌باشد تا قبل از آنکه ولتاژ آن از یک مقدار مشخص برای هر سلول کمتر شود. مثلاً ظرفیت یک باتری که بتواند برای مدت 20 ساعت جریانی معادل 5 آمپر را تأمین نماید، معادل 100 آمپر ساعت می‌باشد.
به طور کلی ظرفیت هر باتری به دو صورت اعلام می‌شود:
1. بر حسب آمپر ساعت و معیار C10 یا ‍C20
2. برحسب وات ساعت

آلترناتور بخشی از ژنراتور است که خروجی الکتریکی را از ورودی مکانیکی عرضه‌شده توسط موتور تولید می‌کند. اجزای آلترناتور باهم کار می‌کنند و باعث حرکت نسبی بین میدان‌های مغناطیسی و الکتریکی می‌شوند که به نوبه خود الکتریسیته تولید می‌کنند. جزء ثابت آلترناتور استاتور نامیده می‌شود که شامل مجموعه‌ای از رساناهای الکتریکی در کوئل و روی یک هسته آهنی است. جزء متحرک آلترناتور روتور یا آرماتور نامیده می‌شود که میدان الکتریکی چرخشی را به سه روش تولید می‌نماید.

زمان موردنیاز برای وضعیتی است که برق شهر قطع شده و لازم است برای تغذیه بار مصرفی، از انرژی ذخیره‌شده در باتری استفاده شود؛ اغلب به آن Autonomy time یا زمان دشارژ نیز گفته می‌شود. این زمان به عوامل مختلفی وابسته است که مهم‌ترین آنها عبارتست از: میزان بار اکتیو متصل به یوپی‌اس، تعداد و آمپر ساعت باتری‌ها و سطح شارژ آنها.

آلترناتوری که از جاروب استفاده نمی‌کند، نیاز به نگهداری کمتری داشته و نیروی پاک‌تری را تولید می‌نماید. آلترناتور بخشی از ژنراتور است که خروجی الکتریکی را از ورودی مکانیکی عرضه‌شده توسط موتور تولید می‌کند. اجزای آلترناتور باهم کار می‌کنند و باعث حرکت نسبی بین میدان‌های مغناطیسی و الکتریکی می‌شوند که به نوبه خود الکتریسیته تولید می‌کنند. جزء ثابت آلترناتور استاتور نامیده می‌شود که شامل مجموعه‌ای از رساناهای الکتریکی در کوئل و روی یک هسته آهنی است. جزء متحرک آلترناتور روتور یا آرماتور نامیده می‌شود. کموتاتور یک سوئیچ الکتریکی است که دائماً جریان را میان روتور و مدار خارجی عوض می‌کند. کموتاتور در ژنراتور با معکوس کردن اتصال سیم‌پیچ به مدار خارجی، جهت جریان را حفظ می‌کند و جریانی یک سویه را به مدار خارجی تحویل می‌دهد.

Bypass line در لغت به معنی گذرگاه فرعی بوده و در اصطلاح برق قدرت، به مسیر جداگانه‌ای از مسیر تغذیه اصلی دستگاه گفته می‌شود؛ به عبارت دیگر در حالتی که به هر دلیلی نظیر سرویس یا تعمیر، تغذیه مصرف‌کننده‌ها جدای از مسیر Inverter در یوپی‌اس صورت پذیرد، عمل Bypass رخ داده و به این مسیر، مسیر بای‌پس اطلاق می‌شود. در شکل زیر مصرف‌کننده شماره 2 از مسیر Bypass تغذیه می‌شود.

قابلیت شروع به کار دستگاه با باتری را Cold start یا DC start می‌گویند.

واحد شدت میزان صوت و صدا یا Sound and noise intensity unit، دسی‌بِل می باشد. هر دسی‌بِل، 1000 هرتز (Hertz) و هر هرتز، معادل 1000 سیکل نوسان موج در ثانیه است. در یوپی‌اس، دسی‌بِل عبارتست از میزان نویز ایجادشده توسط دستگاه که در فاصله یک یا یک و نیم متری از آن اندازه‌گیری می‌شود. بیشتر یوپی‌اس‌ها میزان نویزی تا 55dBA تولید می‌کنند که نسبتاً عدد کوچکی بوده و نشان‌دهنده یک یوپی‌اس کم صداست.

قابلیت Hot swapping تکنولوژی است که در یوپی‌اس، می‌توان بدون خاموش کردن دستگاه، باتری یا ماژول آن را تعویض و با باتری و ماژول سالم جایگزین نمود؛ بدون اینکه وقفه‌ای در عملکرد نرمال آن ایجاد شود.

درجه حفاظت یا کد IP، اصطلاحی در استاندارد IEC 60529 است که بر اساس آن محفظه تجهیزات الکتریکی با کدهای استانداردی با دو حرف IP در کنار دو رقم از نظر نفوذ در برابر عوامل خارجی، تقسیم‌یندی می‌شوند؛ رقم اول (از سمت چپ) که بین 0 تا 6 است، سطح حفاظت در برابر جسم خارجی و نیز حفاظت افراد را مشخص می‌کند. رقم دوم بین 0 تا 8 است و میزان حفاظت در برابر نفوذ آب (و نه مایع دیگر) را مشخص می‌کند. هرچه این رقم‌ها بالاتر باشند، میزان حفاظت بیشتر خواهد بود.

ترانس ایزوله (=ترانسفورماتور ایزوله)، قطعه‌ای الکتریکی است که به واسطه یک میدان مغناطیسی، دو مدار الکتریکی را از هم ایزوله می‌نماید؛ بدین معنی که مابین دو مسیر انرژی، هیچ اتصال اهمی وجود ندارد و در نتیجه در خروجی ترانس، شرایط الکتریکی ورودی برقرار نمی‌باشد (ارتباط نول با زمین وجود ندارد). این عمل ترانس ایزوله موجب می‌شود که در خروجی دستگاه، ولتاژ مورد لزوم موجود باشد ولی به علت عدم اتصال زمین در مواقع اتصال، اختلاف پتانسیل بالا با زمین، صفر منظور شده و جریانی از اتصال عبور نمی‌کند.

این نوع یوپی‌اس شامل المان‌هایی می‌شود که در آنها سعی شده با اضافه کردن سیستم تنظیم ولتاژ در مسیر Bypass عملکرد بهتری نسبت به سری Offline ارائه شود. دو نوع از متداول‌ترین سیستم‌های این رده، یوپی‌اس مجهز به ترانس Boost & Buck و ترانس ferroresonant می‌باشند. مشابه مدل‌های Offline، یوپی‌اس مدل Line-interactive بار خود را از طریق مسیر Bypass تغذیه می‌کند و بر اثر هر حادثه‌ای که سبب قطع برق شهر شود آن را به اینورتر انتقال می‌دهد. یوپی‌اس Line-interactive دارای مبدل دوطرفه می‌باشد که هم نقش Inverter و هم نقش Charger را دارد. شکل موج خروجی این یوپی‌اس‌ها به صورت سینوسی می‌باشد.

همه ما هنگامی که قصد خرید یک دستگاه یا قطعه رایانه‌ای یا هر قطعه دیگری را داریم یکی از فاکتورهای مهم یعنی میزان عمر مفید دستگاه را در نظر می‌گیریم. در واقع مایلیم بدانیم که در برابر پولی که می‌پردازیم، چه مدت می‌توانیم از جنس خریداری شده استفاده کنیم. بنابراین سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا طول عمر مفید قطعات خریداری شده مشخص است؟ و آیا معیاری برای تشخیص عمر قطعه وجود دارد یا خیر. MTBF خلاصه شده عبارت Mean Time Between Failures به معنی متوسط زمان بین خرابی‌ها است. MTBF به نوعی بیانگر میزان اعتمادی است که می‌توان به عملکرد یک دستگاه نمود.

این سری از یوپی‌اس‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که برق ورودی را به صورت مستقیم به بار مصرفی هدایت نمی‌کنند بلکه ابتدا برق ورودی را از حالت متناوب (AC) به مستقیم (DC) تبدیل کرده (عملی که توسط Rectifier یا یکسوساز صورت می‌گیرد) و سپس ورودی یکسوشده را مجدداً به AC تبدیل می‌نمایند. مهم‌ترین حسن این عمل آنکه در حقیقت هیچ‌گونه اغتشاش برق ورودی، به سمت بار مصرفی منتقل نشده و در صورت قطع برق ورودی، Inverter برق مصرف‌کننده‌ها را از طریق انرژی ذخیره‌شده در باتری تغذیه می‌نماید.

استفاده از دستگاه‌های موازی یا Parallel عموماً به منظور افزایش توان قابل دریافت یا ایجاد یک سیستم پشتیبان (Redundant) صورت می‌پذیرد. استفاده از یک یوپی‌اس به منظور حذف مشکلات برق ورودی سیستم در بسیاری از موارد راهگشا بوده و نیاز عمده کاربران را برطرف می نماید. اما همانگونه که می دانیم یو‌پی‌اس و تجهیزات توزیع نیروی برق نیز مانند دیگر وسائل الکتریکی نیاز به سرویس و نگهداری دارد. لذا با توجه به کیفیت قطعات استفاده شده، نوع طراحی و شرایط محیط کار لازم است هر چند مدت یک بار این تجهیزات به منظور عملیات سرویس و نگهداری و یا بروز خرابی از مدار خارج گردند. در کاربردهائی که وقفه در سرویس نرمال سیستم مستلزم خسارت‌های جانی مانند سیستم‌های کنترل حمل و نقل عمومی (هواپیما، قطار، تجهیزات بیمارستانی و...) یا مالی (سرویس‌های مخابراتی، تأمین کنندگان سرویس‌های اینترنتی و...) است استفاده از سیستم دوگانه یا Rendundant الزامی است.